Iedere leerling krijgt vreemde talen aangeleerd op de middelbare school. Het verschilt per leerling voor welke taal of talen ze kiezen. Engels is verplicht, maar vaak bieden scholen ook de talen Frans en Duits aan. Steeds meer scholen krijgen ook Spaans in hun pakket, sommige zelfs ook Chinees. Gaat het vak Chinees de komende jaren aan een opmars beginnen? De meeste particuliere scholen houden het voorlopig bij de gangbare vreemde talen.
Rijtjes stampen op de middelbare school, we kennen het allemaal. Vooral voor vreemde talen moet er vaak veel ‘gestampt’ worden. Naast het Engels krijgen leerlingen in het voortgezet vaak nog een tweede moderne vreemde taal. In de onderbouw van de havo en het vwo zijn leerlingen verplicht nog twee vreemde talen te volgen. Meestal zijn dit Frans en Duits.
In de bovenbouw blijft Engels verplicht, hier wordt door zowel havo-, als vwo-leerlingen eindexamen in gedaan. Op het atheneum is ook in de bovenbouw een tweede taal verplicht, op de havo hangt het af van het profiel dat gekozen is. Op het gymnasium zijn de talen Latijn of Grieks verplicht als eindexamenvak. Naast Engels kun je kiezen voor andere moderne vreemde talen, afhankelijk van het aanbod van de school.
Tot zo ver de feiten en regels die over vreemde talen in het voorgezet onderwijs bestaan. Onlangs kwam in het nieuws dat de Duitse taal weer aan populariteit wint onder scholieren. Belangrijk, vinden velen, aangezien Duitsland een belangrijke handelspartner is en deze taal het meest wordt gesproken in de Europese Unie. Deze trend is ook zichtbaar bij de universiteiten. Al ontwikkelt de trend zich daar maar zeer gestaag. Voor het studiejaar 2013-2014 waren er 140 nieuwe aanmeldingen op de vijf universiteiten waar Duits wordt aangeboden. Twee jaar eerder waren dit er 104 en achttien jaar geleden 101. Het slechtste jaar was 2003. Toen waren er in heel Nederland maar veertig eerstejaarsstudenten Duits.
Chinees de nieuwe wereldtaal?
De populariteit van Duits stijgt dus, maar hoe zit het met de andere talen? Zouden scholen met het oog op de toekomst hun leerlingen moeten stimuleren om Chinees of Spaans te leren? De positie van China in de wereld zal de komende jaren alleen nog maar belangrijker worden. Het volgen van dit vak kan leerlingen in de toekomst wellicht veel kansen bieden. Het aantal middelbare scholen dat Chinees aanbiedt, neemt dan ook fors toe. Momenteel kunnen leerlingen op vijfendertig Nederlandse scholen al Chinees volgen. Ruim veertig scholen zijn van plan om op korte termijn ook met het vak aan de slag te gaan.
Rint Sybesma, hoogleraar in de Chinese taalkunde aan de Universiteit Leiden, reageerde in Metro enthousiast op de verdubbeling van het aantal scholen dat Chinees wil gaan aanbieden, maar plaatst ook een kanttekening. ”Voor de algemene ontwikkeling van jongeren is dit uitstekend.
Het is goed om je grenzen al op jonge leeftijd te verleggen en daarbij verder te kijken dan Nederland en Europa. Wel vind ik het opmerkelijk dat de nadruk nu ook wordt gelegd op de positie van China in de wereld. Japan is decennia lang de tweede economie van de wereld geweest, zonder dat er ook maar één school was die Japans ging geven.”
Aangezien Chinees een complexe taal is, zullen leerlingen na zes jaar onderwijs slechts een deel van de taal beheersen. Een eenvoudig gesprek voeren moet lukken, maar lezen wordt ingewikkelder. Er zijn tienduizenden Chinese tekens. Als je een krant wilt kunnen lezen moet je ongeveer drieduizend tekens kennen. Sybesma verwacht dat scholieren na hun examen ongeveer op zevenhonderdvijftig tekens zullen zitten.
De gangbare vreemde talen?
Gangbare alternatieven talen voor Duits zijn Frans en Spaans. De Franse taal wordt op een enkele uitzondering na op iedere middelbare school aangeboden. Zo hebben afgelopen schooljaar 11.900 havisten en 16.700 vwo-leerlingen eindexamen gedaan in Frans.
De Spaanse taal is in het voortgezet onderwijs in opmars. Steeds meer scholen bieden dit vak aan. Sommige alleen maar als cursus, andere ook daadwerkelijk als eindexamenvak. In het afgelopen schooljaar deden 1.421 vwo-leerlingen en 586 havisten eindexamen in Spaans. Het verschil met Frans is dus nog groot.
Talen in het particulier onderwijs
De meeste particuliere middelbare scholen in het voortgezet onderwijs houden voorlopig ook nog vast aan de gangbare vreemde talen. Zij bieden naast Engels, Frans, Duits en Spaans aan. Chinees valt dus vaak (nog) niet binnen het aanbod. Eén particuliere school vormt een uitzondering: Parkendaal Lyceum. Zij bieden basiscursussen aan en het is mogelijk om examen te doen op twee niveaus. De reden dat zij voor ervoor hebben gekozen dit te doceren, is dat ‘de Chinese taal een belangrijke en onderscheidende competentie voor veel studenten, technici en bedrijfskundigen is’.
Momenteel is Parkendaal hierin dus een uitzondering, hier kan uiteraard verandering in komen als blijkt dat er vanuit leerlingen en ouders hier meer vraag naar komt. Bij de meeste particuliere scholen staat het echter vooralsnog niet in de planning.